Het ontstaan van de familienaam Marselis
Er zijn suggesties dat Marselis afkomstig zou zijn van Marcellus (een centurion in de Romeinse legers) of van Marseilles in Frankrijk maar ik geloof niet dat dit enige grond van
waarheid heeft.
Onzin dus eigenlijk. Volgens mij is de familienaam Marselis (en al zijn varianten) afkomstig van de voornaam Marselis, waarbij de naam ook als patroniem gebruikt zal zijn.
Bijvoorbeeld Marselis (een voornaam) heeft een zoon Jan. Maar er zijn veel jongens die Jan heten dus werd die Jan al gauw Jan Marceliszoon genoemd. Misschien heette diens zoon dan
bijvoorbeeld Peter (Peter Jansz dus), maar Peter Marcelisz was ook een mogelijkheid waarmee de familienaam Marcelis is geboren voor deze tak.
Ik geef toe, het blijft een theorie maar het is aannemelijker dan die Romein of Marseille.
Nog steeds komt Marselis vaak voor als voornaam, tot in de USA toe. Een goed voorbeeld zijn Marcelis Cornelis Marcelis (1716-1766)
of Marcellus Hendrik Marcelis (1780-1855) . En wat dacht je van de Marcelisstraat in Scheveningen? Die is vernoemd naar de eerste vuilnisophaler
van Scheveningen, ene Marcelis Gerritse.
Er is een enkel geval bekend waarin het exacte ontstaan van Marcelis - in dit geval geschreven als Masselies - bekend is: een naamsaanname in 1811 Rotterdam waardoor Jacob Salomon
voortaan Jacob Salomon Masselies heette en in de decennia daarna is dat uiteindelijk Marcelis geworden, met nazaten voornamelijk in Engeland.
Over hoe de verschillende varianten van de naam Marselis zijn ontstaan kunnen we ook veronderstellingen doen. De meest voor de hand liggende is dat in vroeger jaren veel mensen niet
konden lezen en schrijven. Dopen, huwelijken en begraven werden ingeschreven op basis van wat de schrijver (pastoor, ambtenaar etc.) hoorde. Als iets fout gespeld werd was er niemand
om het te corrigeren. Hoe vaak wordt overigens mijn eigen naam Marselis door mensen geschreven als Marcelis!? En op de gramftombe van Leonard Marselis in Heemstede staat
Leonard Marcelis. De steenrijke en bekende Gabriel Marselis komt te vaak voor als Gabriel Marcelis - zelfs in gezaghebbende publikaties - maar in documenten, waaronder
zijn testament,ondertekent hij toch echt als Gabriel Marselis.
In het stamboomonderzoek heb ik alle varianten van Marselis behandeld alsof we allemaal familie zijn: iedereen gaat de database in.
Is er dan een stamvader, ergens heel lang geleden? Na het voorgaande is dat logischerwijs niet het geval. In het stamboomonderzoek heb ik eerst mijn eigen stamboom uitgezocht.
Daarna heb ik alle andere mensen met de familienaam Marselis en varianten in Europa verzameld en geordend op basis van bewijsbare afstamming, terugwerkend van het heden tot zover
mogelijk terug.
Echtgenotes tellen mee, kinderen die geen Marselis heten tellen niet mee, schoonouders van Marselis tellen ook niet mee. Alle Marselis personen in de USA en Canada heb ik wel verzameld
maar niet geordend. Op deze website komen deze dus niet voor.
De exacte spelling in doopboeken, begraafboeken, Burgerlijke Stand etc. was voor mij dus ondergeschikt, afstamming telt. Op basis van de meest recente schrijfwijze in de Burgerlijke Stand zijn
dus de verschillende stambomen Marselis in mijn database ontstaan. Het voorlopige resultaat is dat ik nu 43 afzonderlijke stambomen heb die ik niet heb kunnen verbinden. Nog verder
teruggaan in de historie - als daarvoor gegevens bestaan - zou misschien enkele takken aan elkaar kunnen knopen.
Niet alle stambomen heb ik op deze website opgenomen, misschien komt dat nog. Daag me maar uit!
Marselis en van Marselis Hartsinck
De stamboom van Gabriel Marselis is inmiddels de meest
bekende. Gabriel Marselis de Oudere en zijn vrouw Anne L'Hermite woonden in de Zuidelijke Nederlanden, hoogstwaarschijnlijk niet al te ver van Antwerpen, dat toen was bezet door de katholieke
Spanjaarden. Voor 1600 zijn Gabriel en Anna net als zoveel andere niet-katholieken, naar het noorden vertrokken, in het geval van Gabriel eerst naar Hamburg, later naar Amsterdam. Die
verhuizing heeft ze uiteindelijk geen windeieren gelegd: in Amsterdam was de Gouden Eeuw aangebroken en Gabriel heeft met zijn zonen Gabriel de Jongere, Selio, Peter en Leonard een waar
handelsimperium kunnen opbouwen.
In "De 250 rijksten van de Gouden Eeuw" staat Gabriel Marcelis de Jongere (jazeker, alweer verkeerd geschreven) op de 29e plaats met een geschat kapitaal van 750.000 gulden. Helaas is de
rijkdom enigszins verwaterd in de 18e eeuw.
Er is veel te lezen en te zien over Gabriel Marselis in de Gouden eeuw, zie boeken en artikelen over Marselis.
Er is geen relatie tussen deze tak Marselis en alle takken van Marcelis, Marcelissen etc. die verder op deze website worden genoemd. Helaas, het moet worden gezegd, is bij al die andere takken
ook geen sprake van de rijkdom, roem en invloed die de tak van Gabriel wel heeft gekend.
Marcelis
De stambomen van Marcelis komen voornamelijk voor in Belgie en Nederland terwijl nakomelingen zich ook hebben gevestigd in Australie, Frankrijk, Engeland en de USA. Zonder uitzondering zijn die families oorspronkelijk van "beneden de rivieren" maar voor wat betreft Belgie weer veelal uit het Vlaams sprekende deel.
Marcelissen
Enkele van de Marcelissen stambomen zouden best weleens aan elkaar gerelateerd kunnen zijn, mogelijk ook aan een Marcelis stamboom, maar dat is nog niet aangetoond. Voorlopig heb ik zes verschillende stambomen. Een daarvan heeft een Belgische stamvader, de rest zijn Nederlandse Brabanders.
Marcellis
De Marcellis stamboom is een aftakking rond 1750 van een vrij grote stamboom Marcelis die stamt uit Nederlands Limburg. Mijn vriend en collega-genealoog Frans Marcelis heeft een uitgebreide publikatie "De Stamboom Marselis" geschreven die ik op diverse punten heb uitgebreid, met name met een Leidse tak. Deze Leidse tak is overigens in het geheel niet gerelateerd aan een oorspronkelijk uit Leiden stammende tak Marcelis!
Mercelis
De Mercelis familie bestaat uit twee geheel Belgische families waarvan de oudst bekende stamvaders in de 17e eeuw in Wechelderzande zijn geboren. Hoe deze twee families onderling gerelateerd zijn weet ik nog niet, ongetwijfeld kunnen de kerkregisters van Wechelderzande duidelijkheid verschaffen, ik moet daar nog naartoe. Of zij ook gerelateerd zijn aan een van de Belgische takken Marcelis is mij ook nog niet bekend. Voorlopig heb ik meer dan 400 mensen in deze twee stambomen en ze zijn op deze website nog niet beschikbaar maar als je erover wilt praten of gegevens wilt vergelijken, laat het me weten.
Marcelis in the USA
Believe me, I have tried to compile a reasonably reliable genealogical tree for the many Marcelis people in the USA but this is close to impossible. A lack of original historical documents and an abundance of guesswork on the Internet made me decide to stop investigating. There are other people in the USA, some of whom I know personally, who may be in a better position to take on this job. I do wish them luck, they'll need it!
Samenvatting van alle Marcelis stambomen
Hier is een samenvatting in tabelvorm van alle - momenteel 43 - Marcelis stambomen die ik heb.
Andere families
Scheltinga
De Scheltinga familie is een zeer omvangrijke uit Friesland stammende familie. Inmiddels zijn er vertakkingen naar Australie, Duitsland, Brazilie, USA, Engeland en Canada. De families Van Scheltinga, Terwisscha van Scheltinga en De Blocq van Scheltinga maken allemaal deel uit van de grote stamboom hoewel de relatie nog niet in alle gevallen even duidelijk is aangetoond. Misschien wordt die ene allereerste stamvader ooit nog wel gevonden, ongetwijfeld in Friesland. Momenteel heb ik ca. 2000 mensen in de database.
Nog andere families
Om diverse redenen heb ik zijdelings een paar andere familienamen uitgezocht. Voor wat betreft Jutte, Warnau, van der Spek, de Vlaming, Uding en de Keijzer is er een familie relatie maar voor Baesjou en Dresselhuys is er geen relatie met Marselis.
Verantwoording en in welke stamboom kom jij zelf voor?
Kunt u zichzelf vinden in de stambomen?
Gegevens van na 1925 heb ik meestal niet in de stambomen op deze website opgenomen, privacy nietwaar? Maar ik heb heel veel gegevens van 1925 tot vandaag. Als je contact met mij opneemt, dan kan ik u meestal wel zeggen in welke stamboom u thuishoort. In enkele gevallen heb ik dan wel eerst naam en geboortedatum van uw ouders en grootouders nodig. Laat van je horen!
Verantwoording 1 - Waar komen alle gegevens vandaan?
In 1973 bezocht ik mijn eerste Rijksarchief in Nederland. De index op de registers was geschreven op de achterkanten van in repen gesneden correspondentie van onder meer de gemeente Haarlem. Zuinigheid met vlijt... Mijn eigen 'archief' werd op systeemkaartjes van 9x13 bijgehouden. Nu gebruik ik al jaren Aldfaer. De gegevens in de stambomen op deze website komen voornamelijk uit openbare bronnen: kerkregisters, Burgerlijke Stand, Bevolkingsregisters, familieberichten, andere stambomen die ik op het Internet vond en verder veel tijdrovende research in de meest uiteenlopende overige bronnen op het Internet. Ik ben daar dankbaar voor. Uiteraard mogen jullie ook mijn gegevens onbeperkt gebruiken, zonder bronvermelding!
Verantwoording 2 - Wie zijn opgenomen in de database en wie niet?
Duidelijk, iedereen die Marselis heet, in welke vorm dan ook, wordt opgenomen in de database. Echtgenoten en echtgenotes en andere vormen van relaties horen daar ook bij maar hun ouders, als zij geen Marselis heten, zijn niet opgenomen. Kinderen die geen Marselis heten ook niet.